بسیاری از سازمانهای امداد رسانی دنیا ریشه های مذهبی دارند و تقریبا در تمامی کشورهای دنیا درصد بالایی از فعالیتهای خیرخواهانه و امدادرسانی توسط این نوع نهادها انجام می شوند. مذهب با توجه به اینکه نقش مهمی در زندگی انسانها ایفا می کند بهتر است در زمینه های پیشگیری و آمادگی هم که بخشهای مهمی از مدیریت بحران هستند استفاده شود تا به کمک آن بتوان از آثار و پیامدهای بحرانها کاست. این مساله بخصوص هر چه نقش مذهب در فرهنگ جوامع بالاتر باشد ممکن است تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد.
این روزها شاهد یکی از بزرگترین بحرانهای قرن بیست و یکم در پاکستان هستیم که در آن میلیونها نفر بیخانمان شده و به کمکهای فوری و اولیه برای نجات خود نیازمند می باشند. بر اساس برآوردهای اولیه بیش از یک میلیارد دلار کمک فوری و بیش از پانزده میلیارد دلار کمک برای بازسازی مناطق آسیب دیده مورد نیاز خواهد بود که تامین آن برای کشور پاکستان و مردم آن به تنهایی غیر ممکن است. در شرایطی که اقتصاد جهانی در رکود بوده و بخش عمده ای از منابع امدادی دنیا در بحران زلزله هائیتی مصرف گشت امید چندانی به موثر بودن روشهای گذشته و مرسوم برای تامین مالی فوری و آتی برای امداد رسانی وجود ندارد.



در اخبارها آمده بود که مراجع بزرگ تقلید (مانند آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله نوری همدانی) فرموده اند که ایشان صرف سهم مبارک امام (ع) را برای کمک رسانی به سیل زدگان پاکستان مجاز می دانند و ابراز امیدواری کرده اند که اقدام مقتضی از طرف همه مسلمانان در این خصوص صورت بگیرد. اگر چه مردم عموما تمایل به اقدامات بشر دوستانه دارند ولی در مواردی استفاده از ابزارهای مناسب مذهبی می توانند بر حجم و تاثیر گذاری آنها بیافزایند. ما از اینکه نتیجه چنین فتوایی چه خواهد بود فعلا اطلاعاتی نداریم و موضوعی است که محققان می توانند در مورد تاثیر گذاری آن در آینده تحقیق نمایند و ببینند واقعا به کمک این فتوا چه مقدار منابع مالی برای کمک رسانی به مردم پاکستان فراهم خواهد شد و مکانیسم جمع آوری و مصرف این منابع چگونه بوده و با چه چالشهایی مواجه بوده است. آنچه مهم است این است که بطورکلی مذهب می تواند در مدیریت بحران نقش مثبت و سازنده فراوانی داشته و بخصوص در میان کشورهای اسلامی که اعتقادات مشترکی دارند و هر ساله تحت تاثیر بحرانهای طبیعی و غیر طبیعی زیادی قرار می گیرند نقش مهمتری ایفا نماید. مطمئنا اگر دقیق شویم پی خواهیم برد که ابزارها و روشهای مشابه بیشتری وجود دارند که هر کدام به نوبه خود می توانند در بخشهایی از مدیریت بحران بکار گرفته شوند. کسانی که به این موضوعات در مدیریت بحران علاقمند هستند می توانند اینها را موضوع تحقیقات خود قرار دهند.
منبع : مجله اینترنتی مدیریت بحران- نوشته دکتر علی عسکری